afb.
Sint Josephstraat 5-3
Achter de voorgevel
Wagenhuis bij kerkhof
door Henny Molhuysen|
Een eenvoudig gebouwtje in een rustige straat. Op de begane grond een garage, daarboven een woning. Een naamplaatje geeft aan dat 'Brouwers Begrafenisonderneming' gevestigd is op het adres: Sint Jozefstraat 3-5. In het begin van de negentiende eeuw werd het niet meer toegestaan binnen in de kerken te begraven. Vanuit de volksgezondheid waren er bezwaren gerezen. Er moest naar andere ruimtes worden gezocht. Voor de parochie De katholieken hadden 'hun' Sint-Jan terug en voor de hervormden moest een nieuw kerkgebouw gerealiseerd worden. Men dacht aan de plaats die tot nu toe was ingenomen door Het Geefhuis, een groot gebouw in de Hinthamerstraat (waar nu de stadsbibliotheek gevestigd is) waarvan de stallen en schuren zich uitstrekten tot aan de stadsmuur bij rivier de Aa. De plannen voor een kerkgebouw gingen niet door, al waren er reeds tekeningen gemaakt. Het Geefhuis werd verbouwd tot een tehuis voor 'oude mannen en vrouwen' en een hervormd kerkgebouw werd gerealiseerd aan de Kerkstraat-Gasselstraat. KoetshuisDe hervormde overledenen werden tot 1833 begraven op het Sint-Geertruikerkhof. In dat jaar werd een kerkhof in gebruik genomen aan de Sint Jozefstraat, achter de eerder geplande kerk. Hier vond op 2 januari 1833 de eerste begrafenis plaats, van Willem Dirk Bosch. Bij dit kerkhof was een koetshuis 'voor de lijkwagen' met een woning erboven. Tot het midden van de negentiende eeuw werd er op het kerkhof begraven. Daarna was het wettelijk niet meer toegestaan om binnen de bebouwde kom te begraven. Buiten de stad werd naar een nieuwe ruimte gezocht.In Orthen werd een begraafplaats gerealiseerd, met een katholiek en een protestants kerkhof en een ongewijd gedeelte. In mei 1858 werd hier als eerste de katholieke Johannes Groenendaal begraven. Het kerkhof aan de Sint Jozefstraat bleef bestaan. Het gebouw ernaast werd in 1905 afgebroken en er kwam een 'wagenhuis met bovenwoning'. De gevel ervan moest vervaardigd worden van rode verblendsteen, terwijl er verglaasde groene en witte stenen voor de versieringen in de voorgevel kwamen. In het bestek stonden ook de salarissen van de werklieden aangegeven: gravers en sjouwers verdienden 15 cent per uur; een timmerman, metselaar, verver, smid en loodgieter 22 cent; het uurloon voor een steenhouwer was 23 cent. AanbestedingAannemer Sanders bouwde het pand na de aanbesteding op 3 mei 1905 voor een bedrag van bijna vijfduizend gulden en de duurste inschrijver wilde het voor meer dan zesduizend realiseren. Het werd betrokken door de familie Schols en vanaf 1937 door de familie Brouwer.Achter het pand is nog slechts een klein gedeelte van het negentiende eeuwse kerkhof bewaard; enkele grafzerken herinneren aan de laatste rustplaats van een groep Bosschenaren. |
Brabants Dagblad donderdag 19 augustus 1993
Artikelen
| 1993 |
Henny MolhuysenAchter de voorgevel : Wagenhuis bij kerkhofBrabants Dagblad donderdag 19 augustus 1993 (foto) |
Adresboeken
Sint Josephstraat 5
Sint-Josephstraat D ongen. (????)
Sint-Josephstraat 5 (1909)
Sint Josephstraat 3
Sint-Josephstraat D 170 (????)
| 1908 | E.H. Schols (koster Ned. Herv. kerk) - W.J. Schols (kleermaker) |
Sint-Josephstraat 3 (1909)
| 1910 | E.H. Schols (koster Ned. Herv. kerk) - W.J. Schols (kleermaker) |
| 1928 | W.J. Schols |
| 1943 | W.B.J.J. Brouwer (koster N.H. Kerk) |
| 1948 | St. Annagesticht (tehuis voor oude vrouwen en mannen) |
Bossche Encyclopedie |